محمد صابری، کارشناس ارزیابی صندوق پژوهش و فناوری استان البرز در این مقاله می‌نویسد: تامین مالی یکی از دغدغه های رهبران و مدیران هر کسب و کار است. در محیط کسب و کار فعلی ما، نرخ بالای تورم به چالش اصلی مدیران کسب و کار تبدیل شده است. مدیران کسب و کار عموما دو روش کلی برای تامین مالی انتخاب می کنند. روش سرمایه گذاری و تسهیلات.
مدیران کسب وکار باید به روش های تامین مالی و شرایط کسب و کار خود کاملا واقف باشند. وضعیت مالی شرکت که به دوره نیاز به سرمایه، وضعیت بازار، موجودی مواد شرکت، دریافتنی ها و بدهی های شرکت و …. بستگی دارد، می تواند تعیین کننده بهترین روش تامین مالی برای شرکت باشد.
البته برخی از مدیران دنبال تامین مالی از راه سرمایه گذاری هستند و می خواهند خطر مالی کسب و کار را با دادن سهام شرکت، کاهش داده و مسیر مطمئن تری را طی کنند. در مقابل، مدیرانی که جسارت و خطرپذیری بیشتری دارند بیشتر به فکر تامین مالی از راه تسهیلات هستند. لذا یکی از شرایط انتخاب روش تامین مالی، شخصیت صاحبان و مدیران کسب و کار است. بنابراین وضعیت کسب و کار و شخصیت مدیران تعیین کننده روش تامین مالی مناسب برای کسب و کار است.
شرکت های دانش بنیان و فناور به چند طریق می توانند اقدام به تامین مالی نمایند. بانک ها از سویی می توانند پاسخگوی بخشی از نیاز این شرکت ها باشند. از سوی دیگر صندوق های پژوهش و فناوری به عنوان نهادهای تخصصی تامین مالی و خدمات اعتباری به این شرکت ها وجود دارند.
مطابق قوانین بانکداری بدون ربا انواع تسهیلات در قالب قرض الحسنه، مرابحه، سلف و مشارکت تعریف شده است. بانک ها و صندوق های پژوهش و فناوری مطابق با الگو و قوانین بالادستی، فرایندی برای بررسی طرح ها و اعطای تسهیلات به شرکت ها دارند که با هم متفاوت هستند. این تفاوت ها از دو بعد قابل بررسی است.
بانکها به دلیل اینکه ساختار اجرایی لازم برای ارزیابی، نظارت و کنترل طرح صاحبان متقاضیان را ندارند با دو مشکل اساسی مواجه هستند. مسئله اول وثایقی است که بانک ها در قبال اعطای تسهیلات دریافت می کنند.
فعالیت شرکت های دانش بنیان و فناور از نظر اجرایی چالشی بیشتر از شرکت های معمول دارد. برخی از طرح هایی که شرکت های دانش بنیان و فناور به بانک ها ارائه می دهند و منابع مالی مورد نیاز را جذب نموده اند متاسفانه در مرحله اجرا با شکست مواجه می شوند. لذا متقاضی در بازپرداخت تسهیلات با مشکل مواجه می شود و بانک نیز به تبع آن با چالش مواجه می شود. بانک ها نیز در جهت پیشگیری از این موضوع “راهکار وثایق مطمئن” را ارائه می دهند زیرا در برابر منابع موجود که امانت مردم و صاحبان سرمایه در بانک است، باید پاسخگو باشند.
در مورد تسهیلاتی که از سوی دولت در حمایت از تولیدکنندگان ارائه میشود و بانک ها به عنوان کارگزار مالی این تسهیلات هستند نیز با مشکلاتی روبرو هستیم در این موارد بانک ها وظیفه بررسی، تایید طرح، اعطای تسهیلات، دریافت و بازپرداخت تسهیلات را دارند.
به دلیل ذکر شده (عدم ساختار اجرایی مناسب جهت ارزیابی، نظارت و کنترل طرح های متقاضیان) گاها دیده می شود منابع دریافتی از سوی بانک ها در محلی غیر از ادعای طرح، هزینه میشود و بانک ها در شناسایی این موارد نمی توانند صحت سنجی درستی داشته باشند. لذا بخشی از تسهیلات حمایتی از کسب و کارها در محلی متفاوت مصرف می شود. این مسئله بعضا برنامه ریزی دولت ها را در پایش وضعیت تولید با شکل مواجه میکند. بنابراین دو مسئله وثایق صرفا مالی و صوری بودن تسهیلات، چالش هایی است که در این رابطه به نظام بانکی فعلی مرتبط است.
شرکت های دانش بنیان و فناور نیز برای تامین سرمایه با توجه به شخصیت مدیران و شرایط کسب و کار، روش سرمایه‌گذاری یا تسهیلات را انتخاب می کنند. شرایط اصلی بانک ها برای اعطای تسهیلات به شرکت ها وضعیت مالی شرکت و وثایق با ضریب اطمینان بالاست. ازین رو شرکت ها و صاحبان کسب و کار باید متناسب با تسهیلات مورد تقاضا، وثایق مطمئنی ارائه کنند. عموما شرکت های با سابقه که از مرحله رشد و توسعه عبور کرده و به مرحله پایداری در فروش و سودآوری رسیده اند، گردش مالی مناسبی دارند و در تامین وثایق مشکلی ندارند.
اما شرکت های دانش بنیان و فناور که غالبا در مرحله رشد قرار دارند و بخش مهمی از دارایی این شرکت ها را دارایی های نامشهود تشکیل می دهد در تامین وثایق مطمئن توان چندانی ندارند. صندوق های پژوهش و فناوری با ساختار اجرایی متفاوت با بانک های فعلی کشور، برای ارائه راهکاری متفاوت و مناسب به شرکت های فناور و دانش بنیان به میدان آمده اند.
این صندوق ها با در اختیار داشتن فرایند ارزیابی، کنترل و نظارت طرح های مناسب و سود ده را بررسی کرده و احتمال شکست طرح و عدم بازپرداخت تسهیلات را پایین می‌آورند. از سوی دیگر با نظارت بر استفاده صحیح منابع در طرح ها، موجب توسعه و رشد تولید می شوند.
در این میان، صندوق پژوهش و فناوری استان البرز با ارائه راهکاری کاملتر در راستای خدمات موثر و کارامد به شرکت های فناور و دانش بنیان توانسته مسئله تامین وثایق را آسان تر نماید. کارشناسان صندوق پژوهش و فناوری استان البرز با ارزیابی کسب و کار و ارزیابی دقیق طرح متقاضی، اعتباری به عنوان دارایی نامشهود برای شرکت در نظر می گیرند. این اعتبار می تواند وثایق پشتیبان تسهیلات را تقلیل داده و کمک خوبی برای شرکت هایی که بخش مهی از دارایی های آنان را منابع انسانی متخصص، دانش، تجربه، فناوری، محصول قابل رقابت، بازار در دسترس، ارتباطات و دیگر عناصر مهم کسب و کاری تشکیل می دهد، باشد.
همچنین مزیت دیگر صندوق پژوهش و فناوری استان البرز در ارائه تسهیلات به شرکت های دانش بنیان و فناور، ارزیابی دقیق کسب و کار و مشاوره است. در فرایند ارزیابی طرح های متقاضیان، جنبه های عمومی کسب و کار شامل، بازار، کانال‌های فروش، سرمایه مورد نیاز، بهای تمام شده، حاشیه سود توسط کارشناس صندوق بررسی می شود.
مسائل فنی تولید شامل فرایند تولید، تجهیزات مورد نیاز، مجوزهای لازم برای ارائه محصول به بازار و کیفیت محصولات مورد انتظار نیز توسط کارشناس فنی همان حوزه، مورد بررسی قرار گرفته و هر گونه خطا و اشتباهی در مدل یا برنامه اجرایی همراه با پیشنهادات سازنده به متقاضی اعلام میشود. پیشنهاداتی که توسط کارشناسان فنی و کارشناس کسب وکار صندوق به شرکت اعلام می شود می تواند در اصلاح فرایندها، توسعه بازار، افزایش درآمد و سوددهی شرکت ها بسیار موثر باشد.
مطابق مطالب فوق، مزیت تسهیلات صندوق پژوهش و فناوری استان البرز به تسهیلات بانک ها موارد ذیل هستند:
